Χτίζοντας ένα μαζικό αναρχικό κίνημα: το παράδειγμα της CNT στην Ισπανία

των Thabang Sefalala* και Lucien van der Walt (ZACF)

Οι ιδέες του αναρχισμού έχουν συχνά παρεξηγηθεί ή παραγκωνιστεί. Η διάδοση των μελετών, όπως είναι οι: Πολιτική Οικονομία από τα Κάτω του Knowles, Αναρχικοί στην Ισπανική Επανάσταση του Peirats και άλλες, είχαν ως στόχο την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος – και επίσης να δείξουν ότι ο αναρχισμός δεν μπορεί ποτέ να περιοριστεί σε μια ιδεολογία απλώς για να κρατάει τους καθηγητές και τους φοιτητές απασχολημένους στις συζητήσεις περί κοινωνιών. Continue reading

Ο αναρχικός κομμουνισμός της μαζικής γραμμής

Ο Βουλγάρικος Αναρχισμός στα όπλα

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο αναρχισμός ήταν ήδη περιχαρακωμένος ως μαζικό κίνημα στην Τσεχοσλοβακία, την Ουγγαρία και την Πολωνία – αν και αναρχικοί είχαν ήδη δραστηριοποιηθεί στις εξεγέρσεις του 1873 στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εναντίον της Αυστρο-ουγγρικής κυριαρχίας. Αλλά ήταν πρωταρχικά στη Βουλγαρία και στη γειτονική της Μακεδονία που εμφανίστηκε μια αξιοσημείωτη βάση αναρχικής οργάνωσης, εν μέσω των “παιχνιδιών” μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Αυτό το κίνημα, το οποίο έχει ελάχιστα (ή και καθόλου) ερευνηθεί και αξιολογηθεί μέχρι σήμερα, όχι μόνο αναμείχθηκε σε αιματηρούς εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και ένοπλη αντίσταση ενάντια στο φασισμό και το σταλινισμό, αλλά ανέπτυξε ένα αξιοσημείωτο πολυποίκιλο και ανθεκτικό μαζικό κίνημα, το οποίο υιοθέτησε την πολυσυζητημένη “Πλατφόρμα” των εξόριστων στο Παρίσι (2) Ουκρανών μαχνοβιτών που την τράβηξε ως μαγνήτης. Για τους λόγους αυτούς, είναι ζωτικής σημασίας το αναγεννημένο αναρχικό κομμουνιστικό κίνημα της νέας χιλιετίας να επανεξετάσει (ή να ανακαλύψει) την κληρονομιά των Βαλκανίων.
Continue reading

Ο πόλεμος σαν Επανάσταση. Η Αναρχική οπτική και ο ρόλος των αναρχικών στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο

«Φέρτε τα τουφέκια που κατασκευάσατε στους δρόμους και τα οδοφράγματα. Αφήστε όλες τις δυνάμεις του προλεταριάτου να εξεγερθούν και οπλίστε τις. Βάλτε ένα τέλος, με τη δύναμη των όπλων, στη συστηματική καταστροφή της ανθρώπινης φυλής. Προλετάριοι! Υψώστε τώρα τα τσεκούρια σας, τις αξίνες σας, τα οδοφράγματά σας, την κοινωνική επανάσταση! Προλετάριοι στρατιώτες, λιποτακτήστε! Εάν πρέπει να παλέψετε, κάνετέ το ενάντια σε εκείνους που σας καταπιέζουν! Ο εχθρός σας δεν είναι στα αποκαλούμενα σύνορα, αλλά εδώ. Προλετάριες γυναίκες, εξεγερθείτε! Εμποδίστε την αναχώρηση των αγαπημένων σας! Ας είσαι εσύ, εργάτη του εργοστασίου και της γης, ο συνειδητός και ο ισχυρός, ας είσαι εσύ που θα αφήσεις κάτω τα εργαλεία και θα φωνάξεις: Αρκετά! Όχι άλλο! Εμείς οι εργάτες δεν επιθυμούμε πλέον να κάνουμε τουφέκια που φέρνουν το θάνατο στους αδελφούς μας που αγωνίζονται και υποφέρουν».
(ΜΠΡΟΣΟΥΡΑ ΙΤΑΛΩΝ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ[1])

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η αφορμή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου υπήρξε η εκτέλεση του διάδοχου του θρόνου της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγεβο από το νεαρό Σερβοβόσνιο Γκαρβρίλο Πρίνσιπ, μέλος της οργάνωσης “Μλάντα Μπόσνα” (Νέα Βοσνία). Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είχε προσαρτηθεί επίσημα στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία το 1908, ενώ το 50% του πληθυσμού της ήταν Σερβοβόσνιοι (Χάουρντ, 2006). Το αλυτρωτικό όμως αίσθημα της απελευθέρωσης από την Αυστροουγγαρία και της ένωσης με τη Σερβίας ήταν πολύ ισχυρό (Φεργιουσον,2006) και ο διάδοχος θα το πλήρωνε με τη ζωή του, καθώς εκτελέστηκε από μία οργάνωση, τη Νέα Βοσνία που είχε σκοπό την αποτίναξη του Αυστροουγγρικού ζυγού. Continue reading

Για μια ιστορία του αναρχικού αντιιμπεριαλισμού

“Σε αυτόν τον αγώνα μόνο οι εργάτες και οι αγρότες θα
φτάσουν μέχρι το τέλος”

Το αναρχικό κίνημα έχει μια μακρά ιστορική παράδοση στη μάχη ενάντια στον ιμπεριαλισμό,η οποία ξεκινάει από τη δεκαετία του 1860 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Από την Κούβα, στην Αίγυπτο, στην Ιρλανδία, στη Μακεδονία, στην Κορέα, στην Αλγερία και το Μαρόκο, το αναρχικό κίνημα έχει πληρώσει με αίμα την εναντίωση του στην ιμπεριαλιστική κυριαρχία και τον έλεγχο. Ωστόσο, ενώ οι αναρχικοί έχουν συμμετάσχει ενεργά σε εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες, παράλληλα υποστηρίζουν οτι η καταστροφή της εθνικής καταπίεσης και του ιμπεριαλισμού μπορεί να επιτευχθεί πραγματικά μόνο μέσα από την καταστροφή τόσο του καπιταλισμού όσο και του κρατισμού και τη δημιουργία μιας διεθνούς αναρχοκoμμουνιστικής κοινωνίας. Continue reading

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.4)

Ι. Οι Αναρχικοί και οι Συνδικαλιστές στους Αντιιμπεριαλιστικούς Αγώνες

Σε αυτήν την ενότητα θα ερευνήσουμε κάποιες από τις πλέον συγκλονιστικές περιπτώσεις εμπλοκής του αναρχισμού και του συνδικαλισμού στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Θα εστιάσουμε σε αγώνες που διεξήχθησαν στο εσωτερικό χωρών που βρίσκονταν υπό ιμπεριαλιστική κυριαρχία. Βέβαια, αυτή είναι μόνο η μισή ιστορία της αναρχικής και συνδικαλιστικής συμμετοχής στους αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες, καθώς ένα σημαντικό μέρος της αντιιμπεριαλιστικής ιστορίας της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης έχει να κάνει με τους αντιμιλιταριστικούς αγώνες στο εσωτερικό των ίδιων των ιμπεριαλιστικών χωρών· επαναλαμβάνουμε ότι αυτό το σκέλος έχει συζητηθεί στο κεφάλαιο 8, όπου μελετήθηκε η αντίθεση των αναρχικών στον πόλεμο και τις κατακτήσεις. Συνεπώς, εδώ, όταν μιλάμε για αγώνες ενάντια στον ιμπεριαλισμό, δεν θέλουμε να εννοηθεί ότι αυτοί πραγματοποιούνται αποκλειστικά εντός των χωρών που βρίσκονται υπό ιμπεριαλιστική κυριαρχία ή ότι αφορούν αποκλειστικά τους λαούς των χωρών αυτών. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, αν και θα επικεντρώσουμε σε χώρες που βρέθηκαν υπό άμεση ιμπεριαλιστική κυριαρχία, ο ιμπεριαλισμός εδώ γίνεται αντιληπτός με την ευρεία έννοια της εξωτερικής κυριαρχίας της άρχουσας τάξης μιας χώρας πάνω στις λαϊκές τάξεις μιας άλλης χώρας· μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο επίσημος, ανάλογα με τη συνθήκη. Τέλος, συχνά οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες είναι εν μέρει αγώνες ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις και προκαταλήψεις, καθώς τα στοιχεία αυτά αποτελούν πολλές φορές ζωτικής σημασίας συστατικά του ιμπεριαλισμού. Continue reading

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.2)

Ι. Αναρχικός Διεθνισμός και Φυλή, Ιμπεριαλισμός και Φύλο

Όπως έχουμε τονίσει, η ευρύτερη αναρχική παράδοση ήταν ένα διεθνιστικό κίνημα· επιδίωξε να ενώσει τις λαϊκές τάξεις πέρα από τα κρατικά σύνορα, υποστήριξε τα κοινά συμφέροντα της εργατικής τάξης και των αγροτών όλων των χωρών και στόχευε σε μια διεθνή κοινωνική επανάσταση. Σύμφωνα με τον Μπακούνιν, η χειραφέτηση είναι δυνατή μόνο μέσα από «ένωση» των εργατών «σε όλους τους κλάδους και σε όλες τις χώρες»1. Για την επανάσταση απαιτείται η «σοβαρή διεθνής οργάνωση των εργατικών ενώσεων σε όλους τους τόπους, ικανή να αντικαταστήσει τον απερχόμενο κόσμο των κρατών»2. Ο Μπακούνιν στοχεύει στην «αυθόρμητη οργάνωση των εργατικών μαζών και την πλήρως ελεύθερη ομοσπονδιοποίησή τους σε όλα τα έθνη και τις γλώσσες»3. Αυτή η διεθνιστική ταξική πολιτική κατευθύνει τους αναρχικούς και τους συνδικαλιστές προς την υπέρβαση των διαιρέσεων ανάμεσα στα φύλα και τις φυλές. Ταυτόχρονα, η αντίθεση της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης σε όλες τις μορφές κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας ανάγκασε το κίνημα να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της καταπίεσης των φύλων και των φυλών και να αναπτύξει μια ταξική ανάλυση πάνω στα αίτια της καταπίεσης αυτής. Continue reading

Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.1)

Τα Στοιχεία της Κοινωνικής Επανάστασης

Λοιπόν, πώς προτείνουν αυτοί οι αναρχικοί να αλλάξει η κοινωνία; Δεν συμφωνούν πάντα πάνω στη στρατηγική – αυτό είναι ένα ζήτημα με το οποίο θα καταπιαστούμε σε επόμενα κεφάλαια. Συνεπώς, η στρατηγική δεν μπορεί να αποτελεί χαρακτηριστικό βάσει του οποίου ορίζεται ο αναρχισμός. Αυτό που ήταν πάντοτε κοινό στους αναρχικούς ήταν ένα πλαίσιο αρχών, το οποίο σχηματίζουν στρατηγικές και τακτικές: η ταξική πάλη, ο διεθνισμός, ο αυτοκαθορισμός, ο αντικρατισμός και η αντίθεση προς την εξουσία.

Ι. Οι Λαϊκές Τάξεις

Όπως είναι ξεκάθαρο από τη συζήτηση που προηγήθηκε, οι αναρχικοί αντιλαμβάνονται τον αγώνα των λαϊκών τάξεων – της εργατικής τάξης και των αγροτών – ως κινητήρια δύναμη της αλλαγής. Θα ήταν μάταιο να περιμένει κανείς από την άρχουσα τάξη να δράσει ενάντια στα ίδια της τα προστατευόμενα από το υπάρχον σύστημα, οργανωμένα συμφέροντα. Ακόμη και όταν οι άρχουσες τάξεις καταπιέζονται από άλλες άρχουσες τάξεις και ισχυρά κράτη, τα συμφέροντά τους βρίσκονται στην επέκταση των δικών τους περιθωρίων εκμετάλλευσης και κυριαρχίας. Ο ταξικός αγώνας από τα κάτω – που παίρνει ριζοσπαστικά δημοκρατικές μορφές και διεξάγεται μακριά από το κράτος και ενάντια σε αυτό, στοχεύοντας στην αντικατάσταση του καπιταλισμού και του κράτους από τη συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, τη συλλογική και συμμετοχική λήψη αποφάσεων και τον διεθνή, ομοσπονδιακό και αυτοδιευθυνόμενο σοσιαλισμό – βρίσκεται στην καρδιά του αναρχισμού. Continue reading

Μεξικάνικη Επανάσταση (1910 – 1920): Ο μισητός δικτάτορας Πορφύριο Ντιάζ, ο Πάντσο Βίλα και ο Εμιλιάνο Ζαπάτα

Το 1910 το Μεξικό ξεσηκώνεται για να διώξει το μισητό δικτάτορα Πορφύριο Ντίαζ. O Nτίαζ θα ηττηθεί αλλά ο συνασπισμός των επαναστατών που θα τον εκδιώξει θα διαλυθεί αμέσως μετά την πτώση του και οι αλλοτινοί «σύμμαχοι» θα πολεμήσουν μεταξύ τους μέχρι την τελική επικράτηση του αστού Καρράντζα. Η επανάσταση θα κρατήσει πολλά χρόνια και θα σημαδευτεί από εξαιρετική βία και την εμπλοκή των ΗΠΑ.

Το πιο σημαντικό όμως γεγονός της επανάστασης είναι ότι θα βοηθήσει στο να αναδυθούν οι έντονες κοινωνικές διεκδικήσεις του Μεξικάνικου λαού. Όπως και άλλες επαναστάσεις της εποχής που στρέφονταν ενάντια σε απολυταρχικά καθεστώτα, η Μεξικάνικη θα βασιστεί σε μία συμμαχία μεταξύ δημοκρατών αστών (που επιδιώκουν τη δημοκρατία και δε σκοτίζονται ιδιαίτερα για τη φτώχεια του λαού) και γνήσιων κοινωνικών σοσιαλιστών που θα επιζητήσουν τον ταξικό πόλεμο. Στην τελευταία κατηγορία και ειδικά για την περίπτωση του Μεξικού ξεχωρίζουν οι Μεξικάνοι αναρχικοί. Continue reading

Μπακούνιν για Αντι-ιμπεριαλιστές

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΜΠΑΚΟΥΝΙΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙ-ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΕΣ

Για τον ίδιο τον ιμπεριαλισμό, ο Μιχαήλ Μπακούνιν [1814-1876] δεν έχει τίποτα συγκεκριμένο να πει. Αυτό δεν είναι περίεργο, διότι ο ιμπεριαλισμός στη σύγχρονη μορφή του δεν είχε ακόμη εμφανιστεί· εκτός αυτού, η εναντίωση στον ιμπεριαλισμό από έναν επαναστάτη είναι αυτονόητη. Αλλά νομίζω ότι τα γραπτά του Μπακούνιν μπορούν να είναι χρήσιμα στους αντί-ιμπεριαλιστές με διάφορους τρόπους. Πρώτον, λόγω της γενικής άποψης που είχε ο Μπακούνιν για την ουσία του επαναστατικού αγώνα και των αντιλήψεών του για τον φεντεραλισμό και το κράτος. Δεύτερον λόγω των δραστηριοτήτων του κατά τη δεκαετία του 1840. Continue reading

Οι Θεμελιώδεις Αρχές του Μπακουνισμού

Ψάχνοντας για νέες ομάδες αναρχικών της Λατινικής Αμερικής, συνέβη να ανακαλύψω ένα έγγραφο που νομίζω ότι είναι σημαντικό. Το “El Anarquismo Revolucionario: origen, evolution y vigencia …” το οποίο γράφτηκε από μια μεξικανική αναρχική ομάδα που ονομάζεται Organizacion Popular Anarquista Revolucionaria (OPAR)1. Συμμετέχουν στις “Θεμελιώδεις Αρχές του Μπακουνισμού”2. Το παρακάτω είναι μια σύντομη παρουσίαση της τάσης αυτής. (Τα Ισπανικά μου δεν είναι κι ότι καλύτερο, να με συγχωρεί το OPAR αν τους παρουσιάζω με λανθασμένο τρόπο ΣτΕ).

Ο Μπακούνιν ανέπτυξε τον επαναστατικό αναρχισμό από τον πρωτο-αναρχισμό του Προυντόν. Τα βασικά στοιχεία του αναρχισμού του Μπακούνιν ήταν η ανάγκη εμφύτευσης του(του Αναρχισμού δηλαδή) στα λαϊκά κινήματα και η οργάνωση της επαναστατικής μειοψηφίας. Αυτό το τελευταίο συνεπαγόταν τη δημιουργία μιας σφιχτής, καλά οργανωμένης, διεθνούς επαναστατικής οργάνωσης. Ο στόχος της επανάστασης ήταν η κατάλυση του καπιταλισμού και του Κράτους και να εισαγάγει αυτό που σήμερα αποκαλούμε Λαϊκή Εξουσία. Continue reading