Tag Archives: ελευθεριακός κομμουνισμός
Το NATO και οι ενδοιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στην περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Ο ρόλος του ελληνικού κράτους και η στάση μας ως αναρχικοί.
Τα κυρίαρχα μπλοκ εξουσίας και οι παγκόσμιες ανακατατάξεις
Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αναδείχθηκαν δύο υπερδυνάμεις, οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ, οι οποίες, τα χρόνια που ακολούθησαν, επιδόθηκαν σε μια κούρσα στρατιωτικών εξοπλισμών, παγκόσμιας πολιτικής επιρροής και κρατικών συνασπισμών. Αρχικά δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου(NATO) το 1949, υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ και με τη στήριξη παρηκμασμένων δυνάμεων όπως της Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, στον οποίο έχει προσχωρήσει μέχρι σήμερα σχεδόν το σύνολο των κρατών της “Δύσης”. Το 1957, ιδρύεται η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα(ΕΟΚ) σε μια προσπάθεια ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής, πάντα με τις ευλογίες των ΗΠΑ, οι οποίες πίεζαν, από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα ευρωπαϊκά κράτη για οικονομική και στρατιωτική συνεργασία για την αντιμετώπιση της κομμουνιστικής απειλής(Σχέδιο Μάρσαλ). Για τη διαχείριση του Σχεδίου Μάρσαλ ιδρύθηκε ένας οργανισμός, ο οποίος το 1961 μετεξελίχθηκε στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης(ΟΟΣΑ) με τη συμμετοχή και μη ευρωπαϊκών κρατών. Continue reading
Χτίζοντας ένα μαζικό αναρχικό κίνημα: το παράδειγμα της CNT στην Ισπανία
των Thabang Sefalala* και Lucien van der Walt (ZACF)
Οι ιδέες του αναρχισμού έχουν συχνά παρεξηγηθεί ή παραγκωνιστεί. Η διάδοση των μελετών, όπως είναι οι: Πολιτική Οικονομία από τα Κάτω του Knowles, Αναρχικοί στην Ισπανική Επανάσταση του Peirats και άλλες, είχαν ως στόχο την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος – και επίσης να δείξουν ότι ο αναρχισμός δεν μπορεί ποτέ να περιοριστεί σε μια ιδεολογία απλώς για να κρατάει τους καθηγητές και τους φοιτητές απασχολημένους στις συζητήσεις περί κοινωνιών. Continue reading
Ο αναρχικός κομμουνισμός της μαζικής γραμμής
Ο Βουλγάρικος Αναρχισμός στα όπλα
Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο αναρχισμός ήταν ήδη περιχαρακωμένος ως μαζικό κίνημα στην Τσεχοσλοβακία, την Ουγγαρία και την Πολωνία – αν και αναρχικοί είχαν ήδη 
δραστηριοποιηθεί στις εξεγέρσεις του 1873 στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εναντίον της Αυστρο-ουγγρικής κυριαρχίας. Αλλά ήταν πρωταρχικά στη Βουλγαρία και στη γειτονική της Μακεδονία που εμφανίστηκε μια αξιοσημείωτη βάση αναρχικής οργάνωσης, εν μέσω των “παιχνιδιών” μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Αυτό το κίνημα, το οποίο έχει ελάχιστα (ή και καθόλου) ερευνηθεί και αξιολογηθεί μέχρι σήμερα, όχι μόνο αναμείχθηκε σε αιματηρούς εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και ένοπλη αντίσταση ενάντια στο φασισμό και το σταλινισμό, αλλά ανέπτυξε ένα αξιοσημείωτο πολυποίκιλο και ανθεκτικό μαζικό κίνημα, το οποίο υιοθέτησε την πολυσυζητημένη “Πλατφόρμα” των εξόριστων στο Παρίσι (2) Ουκρανών μαχνοβιτών που την τράβηξε ως μαγνήτης. Για τους λόγους αυτούς, είναι ζωτικής σημασίας το αναγεννημένο αναρχικό κομμουνιστικό κίνημα της νέας χιλιετίας να επανεξετάσει (ή να ανακαλύψει) την κληρονομιά των Βαλκανίων.
Continue reading
Ο πόλεμος σαν Επανάσταση. Η Αναρχική οπτική και ο ρόλος των αναρχικών στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο
«Φέρτε τα τουφέκια που κατασκευάσατε στους δρόμους και τα οδοφράγματα. Αφήστε όλες τις δυνάμεις του προλεταριάτου να εξεγερθούν και οπλίστε τις. Βάλτε ένα τέλος, με τη δύναμη των όπλων, στη συστηματική καταστροφή της ανθρώπινης φυλής. Προλετάριοι! Υψώστε τώρα τα τσεκούρια σας, τις αξίνες σας, τα οδοφράγματά σας, την κοινωνική επανάσταση! Προλετάριοι στρατιώτες, λιποτακτήστε! Εάν πρέπει να παλέψετε, κάνετέ το ενάντια σε εκείνους που σας καταπιέζουν! Ο εχθρός σας δεν είναι στα αποκαλούμενα σύνορα, αλλά εδώ. Προλετάριες γυναίκες, εξεγερθείτε! Εμποδίστε την αναχώρηση των αγαπημένων σας! Ας είσαι εσύ, εργάτη του εργοστασίου και της γης, ο συνειδητός και ο ισχυρός, ας είσαι εσύ που θα αφήσεις κάτω τα εργαλεία και θα φωνάξεις: Αρκετά! Όχι άλλο! Εμείς οι εργάτες δεν επιθυμούμε πλέον να κάνουμε τουφέκια που φέρνουν το θάνατο στους αδελφούς μας που αγωνίζονται και υποφέρουν».
(ΜΠΡΟΣΟΥΡΑ ΙΤΑΛΩΝ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ[1])
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η αφορμή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου υπήρξε η εκτέλεση του διάδοχου του θρόνου της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγεβο από το νεαρό Σερβοβόσνιο Γκαρβρίλο Πρίνσιπ, μέλος της οργάνωσης “Μλάντα Μπόσνα” (Νέα Βοσνία). Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είχε προσαρτηθεί επίσημα στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία το 1908, ενώ το 50% του πληθυσμού της ήταν Σερβοβόσνιοι (Χάουρντ, 2006). Το αλυτρωτικό όμως αίσθημα της απελευθέρωσης από την Αυστροουγγαρία και της ένωσης με τη Σερβίας ήταν πολύ ισχυρό (Φεργιουσον,2006) και ο διάδοχος θα το πλήρωνε με τη ζωή του, καθώς εκτελέστηκε από μία οργάνωση, τη Νέα Βοσνία που είχε σκοπό την αποτίναξη του Αυστροουγγρικού ζυγού. Continue reading
Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.4)
Ι. Οι Αναρχικοί και οι Συνδικαλιστές στους Αντιιμπεριαλιστικούς Αγώνες
Σε αυτήν την ενότητα θα ερευνήσουμε κάποιες από τις πλέον συγκλονιστικές περιπτώσεις εμπλοκής του αναρχισμού και του συνδικαλισμού στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες. Θα εστιάσουμε σε αγώνες που διεξήχθησαν στο εσωτερικό χωρών που βρίσκονταν υπό ιμπεριαλιστική κυριαρχία. Βέβαια, αυτή είναι μόνο η μισή ιστορία της αναρχικής και συνδικαλιστικής συμμετοχής στους αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες, καθώς ένα σημαντικό μέρος της αντιιμπεριαλιστικής ιστορίας της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης έχει να κάνει με τους αντιμιλιταριστικούς αγώνες στο εσωτερικό των ίδιων των ιμπεριαλιστικών χωρών· επαναλαμβάνουμε ότι αυτό το σκέλος έχει συζητηθεί στο κεφάλαιο 8, όπου μελετήθηκε η αντίθεση των αναρχικών στον πόλεμο και τις κατακτήσεις. Συνεπώς, εδώ, όταν μιλάμε για αγώνες ενάντια στον ιμπεριαλισμό, δεν θέλουμε να εννοηθεί ότι αυτοί πραγματοποιούνται αποκλειστικά εντός των χωρών που βρίσκονται υπό ιμπεριαλιστική κυριαρχία ή ότι αφορούν αποκλειστικά τους λαούς των χωρών αυτών. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, αν και θα επικεντρώσουμε σε χώρες που βρέθηκαν υπό άμεση ιμπεριαλιστική κυριαρχία, ο ιμπεριαλισμός εδώ γίνεται αντιληπτός με την ευρεία έννοια της εξωτερικής κυριαρχίας της άρχουσας τάξης μιας χώρας πάνω στις λαϊκές τάξεις μιας άλλης χώρας· μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο επίσημος, ανάλογα με τη συνθήκη. Τέλος, συχνά οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες είναι εν μέρει αγώνες ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις και προκαταλήψεις, καθώς τα στοιχεία αυτά αποτελούν πολλές φορές ζωτικής σημασίας συστατικά του ιμπεριαλισμού. Continue reading
Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.3)
Ι. Ένα Διεθνές και Διεθνιστικό Κίνημα
Σε αυτό το πλαίσιο, το γεγονός ότι το αναρχικό και το συνδικαλιστικό κίνημα ήταν πολυφυλετικό και αντιτιθόταν στις φυλετικές διακρίσεις και τους διαχωρισμούς πριν, κατά και μετά την ένδοξη περίοδο, δεν προκαλεί έκπληξη. Για παράδειγμα, «σε επίπεδο αντίληψης και προθέσεων», «ο συνδικαλισμός ήταν ένα διεθνές κίνημα» και οι συνδικαλιστές «αντιλαμβάνονταν το κίνημά τους ως διεθνές, όπως ακριβώς διεθνής είναι και η εργατική τάξη, και ως εκ τούτου ήλπιζαν να συντονίσουν την πάλη τους πέρα από τα εθνικά σύνορα, ενάντια σε ένα εξίσου διεθνές καπιταλιστικό σύστημα»1. Επιπλέον, «τα συνδικαλιστικά κινήματα ανήκαν πιθανώς σε εκείνα τα τμήματα του διεθνούς εργατικού κινήματος που ήταν λιγότερο επιρρεπή στον ρατσισμό»2. Continue reading
Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.2)
Ι. Αναρχικός Διεθνισμός και Φυλή, Ιμπεριαλισμός και Φύλο
Όπως έχουμε τονίσει, η ευρύτερη αναρχική παράδοση ήταν ένα διεθνιστικό κίνημα· επιδίωξε να ενώσει τις λαϊκές τάξεις πέρα από τα κρατικά σύνορα, υποστήριξε τα κοινά συμφέροντα της εργατικής τάξης και των αγροτών όλων των χωρών και στόχευε σε μια διεθνή κοινωνική επανάσταση. Σύμφωνα με τον Μπακούνιν, η χειραφέτηση είναι δυνατή μόνο μέσα από «ένωση» των εργατών «σε όλους τους κλάδους και σε όλες τις χώρες»1. Για την επανάσταση απαιτείται η «σοβαρή διεθνής οργάνωση των εργατικών ενώσεων σε όλους τους τόπους, ικανή να αντικαταστήσει τον απερχόμενο κόσμο των κρατών»2. Ο Μπακούνιν στοχεύει στην «αυθόρμητη οργάνωση των εργατικών μαζών και την πλήρως ελεύθερη ομοσπονδιοποίησή τους σε όλα τα έθνη και τις γλώσσες»3. Αυτή η διεθνιστική ταξική πολιτική κατευθύνει τους αναρχικούς και τους συνδικαλιστές προς την υπέρβαση των διαιρέσεων ανάμεσα στα φύλα και τις φυλές. Ταυτόχρονα, η αντίθεση της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης σε όλες τις μορφές κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας ανάγκασε το κίνημα να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της καταπίεσης των φύλων και των φυλών και να αναπτύξει μια ταξική ανάλυση πάνω στα αίτια της καταπίεσης αυτής. Continue reading
Διεθνισμός, Κοινωνική Ισότητα και Αντιιμπεριαλισμός (vol.1)
Τα Στοιχεία της Κοινωνικής Επανάστασης
Λοιπόν, πώς προτείνουν αυτοί οι αναρχικοί να αλλάξει η κοινωνία; Δεν συμφωνούν πάντα πάνω στη στρατηγική – αυτό είναι ένα ζήτημα με το οποίο θα καταπιαστούμε σε επόμενα κεφάλαια. Συνεπώς, η στρατηγική δεν μπορεί να αποτελεί χαρακτηριστικό βάσει του οποίου ορίζεται ο αναρχισμός. Αυτό που ήταν πάντοτε κοινό στους αναρχικούς ήταν ένα πλαίσιο αρχών, το οποίο σχηματίζουν στρατηγικές και τακτικές: η ταξική πάλη, ο διεθνισμός, ο αυτοκαθορισμός, ο αντικρατισμός και η αντίθεση προς την εξουσία.
Ι. Οι Λαϊκές Τάξεις
Όπως είναι ξεκάθαρο από τη συζήτηση που προηγήθηκε, οι αναρχικοί αντιλαμβάνονται τον αγώνα των λαϊκών τάξεων – της εργατικής τάξης και των αγροτών – ως κινητήρια δύναμη της αλλαγής. Θα ήταν μάταιο να περιμένει κανείς από την άρχουσα τάξη να δράσει ενάντια στα ίδια της τα προστατευόμενα από το υπάρχον σύστημα, οργανωμένα συμφέροντα. Ακόμη και όταν οι άρχουσες τάξεις καταπιέζονται από άλλες άρχουσες τάξεις και ισχυρά κράτη, τα συμφέροντά τους βρίσκονται στην επέκταση των δικών τους περιθωρίων εκμετάλλευσης και κυριαρχίας. Ο ταξικός αγώνας από τα κάτω – που παίρνει ριζοσπαστικά δημοκρατικές μορφές και διεξάγεται μακριά από το κράτος και ενάντια σε αυτό, στοχεύοντας στην αντικατάσταση του καπιταλισμού και του κράτους από τη συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, τη συλλογική και συμμετοχική λήψη αποφάσεων και τον διεθνή, ομοσπονδιακό και αυτοδιευθυνόμενο σοσιαλισμό – βρίσκεται στην καρδιά του αναρχισμού. Continue reading
Το Νόημα του Αναρχισμού: Συζητώντας τη βιβλιογραφία
Θέλουμε να μελετήσουμε τις ιδέες και την ιστορία της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης από την εποχή της ανάδυσης της. Πρόκειται για μια παράδοση με πλούτο ιδεών και με τεράστιο αντίκτυπο στην ιστορία των εργατικών κι αγροτικών κινημάτων, καθώς και στην Αριστερά γενικότερα. Αν και η ευρύτερη αναρχική παράδοση έχει κερδίσει μεγάλη προσοχή τα τελευταία χρόνια, λόγω του εξέχοντος ρόλου των αναρχικών στο κίνημα της «αντιπαγκοσμιοποίησης» και της αναγέννησης των συνδικαλιστικών ρευμάτων, οι ιδέες και η ιστορία της δεν είναι ευρέως γνωστές σήμερα. Σε πολλές περιστάσεις, οι προσπάθειες για μια σωστή εκτίμηση των ιδεών και των δραστηριοτήτων του κινήματος έχουν επισκιαστεί από αρνητικά διακείμενους διανοούμενους και από τα Μ.Μ.Ε., όμως το πρόβλημα είναι ακόμη βαθύτερο. Ακόμη και ορισμένες εργασίες που έχουν συνταχθεί από συμπαθούντες συχνά παρανοούν τον πυρήνα των ιδεών του και υποτιμούν την ιστορική έκταση της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης.
Απορρίπτουμε την αντίληψη ότι προσωπικότητες όπως ο Γουίλιαμ Γκόντγουιν (1756-1836), ο Μαξ Στίρνερ (1806-1856), ο Προυντόν, ο Μπέντζαμιν Τάκερ (1854-1939) και ο Λέων Τολστόι (1828-1910) αποτελούν τμήματα της ευρύτερης αναρχικής παράδοσης. Αντίστοιχα, απορρίπτουμε την αντίληψη ότι μπορούν να εντοπιστούν αναρχικές τάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Το αναρχικό κίνημα αναδύθηκε μόλις τη δεκαετία του 1860, ως μία τάση του σύγχρονου εργατικού και σοσιαλιστικού κινήματος. Αν και αποκλείουμε τον Γκόντγουιν και τους υπολοίπους, για λόγους που θα γίνουν εμφανείς στη συνέχεια, συμπεριλαμβάνουμε κάτω από τον τίτλο «ευρύτερη αναρχική παράδοση» συνδικαλιστές όπως ο Ντανιέλ Ντε Λεόν (1852-1914), ο Τζέιμς Κόνολι (1868-1916) και ο Ουίλλιαμ «Big Bill» Χέιγουντ (1869-1928). Όμως, οι βασικές προσωπικότητες που όρισαν τον αναρχισμό και το συνδικαλισμό ήταν ο Μπακούνιν (1814-1876) και ο Κροπότκιν (1842-1921). Continue reading